หัวข้อข่าว คอลัมน์ ค้าๆ ขายๆ กับกฎหมายธุรกิจ: ศาลปราบโกง ยุค 4G
ที่มา; กรุงเทพธุรกิจ ฉบับวันที่ 4 ตุลาคม พ.ศ. 2559
สกล หาญสุทธิวารินทร์
ช่วงสองปีที่ผ่านมา รัฐบาล หน่วยงานที่มีหน้าที่รับผิดชอบในการปราบปรามป้องกันการทุจริต องค์กรต่อต้านคอร์รัปชัน ได้ร่วมกันรณรงค์ต่อต้านการทุจริตคอร์รัปชันมาอย่างต่อเนื่อง มีผลทำให้การทุจริตคอร์รัปชันในไทยลดลงในระดับหนึ่ง แต่ก็ยังมีการทุจริตคอร์รัปชันในวงการราชการอยู่อีกมาก ส่วนหนึ่งน่าจะมาจาก การที่รัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งสร้างแบบอย่างการทุจริตไว้มาก อันทำให้เกิดทัศนคติที่ว่าโกงไม่เป็นไร ขอให้แบ่งกันบ้าง รวมทั้งขั้นตอนการดำเนินคดีเพื่อลงโทษผู้กระทำผิดที่ล่าช้า จึงทำให้ผู้กระทำความผิดไม่เกรงกลัวกฎหมายและโทษที่จะได้รับ ล่าสุดได้จัดตั้งศาลคดีทุจริตและประพฤติมิชอบ เรียบร้อยแล้ว โดยตรา พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลคดีทุจริตและประพฤติมิชอบ พ.ศ.2559 ออกใช้บังคับ เพื่อพิจารณาและพิพากษาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบเป็นการเฉพาะ มีผลใช้บังคับแล้วตั้งแต่ วันที่ 17 ส.ค. 2559 มีสาระสำคัญคือ ให้จัดตั้ง โดยยกฐานะแผนกคดีทุจริตและประพฤติมิชอบของเจ้าหน้าที่รัฐในศาลอาญาขึ้นเป็น ศาลคดีอาญาทุจริต และประพฤติมิชอบกลาง มีพระราชกฤษฎีกา ให้เปิดทำการตั้งแต่วันที่ 1 ต.ค. 2559 มีเขตครอบคลุม กรุงเทพมหานคร สมุทรปราการ สมุทรสาคร นครปฐม นนทบุรี และปทุมธานี สำหรับคดีทุจริตและประพฤติมิชอบที่เกิดขึ้น นอกเขตของศาลคดีอาญาทุจริตและประพฤติมิชอบกลาง จะยื่นฟ้องต่อศาลคดีอาญาทุจริต และประพฤติมิชอบกลาง ก็ได้โดยเป็นดุลพินิจของศาลคดีอาญาทุจริตและประพฤติมิชอบกลาง ที่จะไม่รับพิจารณาพิพากษาคดีใดคดีหนึ่งที่ยื่นฟ้องเช่นนั้นได้ ศาลคดีอาญาทุจริตและประพฤติ มิชอบ มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบ และคดีที่มีกฎหมายกำหนดให้อยู่ในอำนาจของศาลอาญา คดีทุจริตและประพฤติมิชอบ
สำหรับคดีทุจริตและประพฤติมิชอบ อาจสรุปได้คือ คดีฟ้องเจ้าหน้าที่รัฐในความผิดต่อตำแหน่งหน้าที่ตามประมวลกฎหมายอาญา หรือกฎหมายอื่น รวมทั้งความผิด อันเนื่องจากประพฤติมิชอบด้วย คดีฟ้อง เจ้าหน้าที่รัฐหรือบุคคลความผิดฐานฟอกเงิน อันเกี่ยวเนื่องกับความผิดต่อตำแหน่งหน้าที่ คดีความผิดตามกฎหมายว่าด้วยความผิดเกี่ยวกับการเสนอราคาต่อหน่วยงานของรัฐ ที่เรียกว่ากฎหมายฮั้ว กฎหมายว่าด้วยการให้เอกชนร่วมลงทุนในกิจการของรัฐ กฎหมายเกี่ยวกับการป้องกันปราบปรามการทุจริตและประพฤติมิชอบ คดีเกี่ยวกับการให้และรับสินบน การข่มขืนใจเจ้าหน้าที่ให้กระทำหรืองดเว้นกระทำการหรือประวิงการกระทำการใด คดีความผิดตามกฎหมายปปช. คดีไม่ยื่นบัญชีทรัพย์สินหรือเป็นเท็จ คดียึดทรัพย์ฐานร่ำรวยผิดปกติ ซึ่งรวม ถึงคดีที่เอกชนทำผิดฐานเป็นตัวการ สำหรับร่างพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบ พ.ศ. …. ผ่านการ พิจารณาของสภานิติบัญญัติแห่งชาติเรียบร้อย แล้ว อยู่ระหว่างการดำเนินการประกาศใช้เป็น กฎหมายต่อไป มีสาระสำคัญคือ
การพิจารณาคดีใช้ระบบไต่สวน และเป็นไปโดยรวดเร็ว การดำเนินคดีทุจริตเละประพฤติมิชอบถ้าผู้ถูกกล่าวหาหรือจำเลยหนีไประหว่างถูกดำเนินคดี หรือการพิจารณาของศาล หรือเมื่อ ศาลพิพากษาลงโทษแล้ว ช่วงเวลาที่หลบหนี ไม่นับเป็นอายุความ กล่าวอีกนัยหนึ่ง การหลบหนีไม่ทำให้คดีและการลงโทษขาดอายุความ นอกจากนี้ การหลบหนีไปในระหว่างที่ได้รับการปล่อยตัวชั่วคราว เป็นความผิดอีกฐานหนึ่ง มีโทษจำคุกไม่เกินหกเดือน หรือปรับไม่เกินหนึ่งหมื่นบาทหรือทั้งจำทั้งปรับ และความผิดไม่ระงับแม้ต่อมา มีการสั่งไม่ฟ้อง ยกฟ้อง จำหน่ายคดี หรือถอนฟ้องคดีทุจริตนั้นก็ตาม การอุทธรณ์คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลชั้นต้นให้อุทธรณ์ไปยังศาลอุทธรณ์แผนกคดีทุจริตและประพฤติมิชอบ โดยศาลอุทธรณ์แผนกคดีทุจริตต้องพิจารณาพิพากษาหรือมีคำสั่งโดยเร็ว
การฎีกาคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลอุทธรณ์แผนกคดีทุจริตและประพฤติมิชอบต้องแสดงเหตุที่ศาลฎีกาควรรับฎีกาไว้พิจารณา จำเลยที่หลบหนีไม่สามารถยื่นฎีกาได้ ศาลฎีกาจะรับฎีกาไว้พิจารณาวินิจฉัยเฉพาะปัญหาสำคัญ ตามที่บัญญัติในมาตรา 40 ซึ่งมีอยู่ 7 ประการ หากไม่เข้าข่าย ศาลฎีกา จะไม่รับไว้พิจารณา แต่ถ้าหากอัยการสูงสุดลงชื่อรับรองในฎีกาว่ามีเหตุควรที่ศาลฎีกาจะได้วินิจฉัย ให้ถือว่าเป็นปัญหาสำคัญและให้ศาลฎีการับไว้พิจารณา ในกรณีที่ศาลฎีกาไม่รับฎีกาไว้พิจารณา คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลอุทธรณ์แผนกคดีทุจริตและประพฤติมิชอบถือเป็นที่สุด
จากการจัดตั้งศาลคดีทุจริตและประพฤติมิชอบ และเมื่อร่างพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบมีผลใช้บังคับเป็นกฎหมาย จะทำให้กลไกการปราบทุจริตคอร์รัปชันในวงราชการมีประสิทธิภาพดีขึ้นแน่นอน โดยเฉพาะหลักการใหม่คือผู้กระทำความผิดที่หลบหนีไม่มีผลที่จะทำให้คดีหรือการลงโทษขาดอายุความ และไม่สามารถใช้สิทธิอุทธรณ์ หรือฎีกาได้